اهداف توسعه پایدار سازمان ملل از موضوعاتی هستند که همواره درباره آنان می‌شنویم. اما چرا این تحقق این اهداف یکی از فعالیت‌های کلیدی سازمان ملل گردیده و اهمیت آن‌ها در چیست؟
میل به رشد و توسعه همواره از اهداف عالی همه افراد حاضر در این کره خاکی و از پایه‌ای ترین نگرش های انسان مدرن می‌باشد. هدف والایی که در هر یک عصرهای زندگی انسانی به آن پاسخ‌های متفاوتی داده‌ایم.
در اعصار پیشین برای حفظ و ارتقای امنیت، گروه‌های کوچک انسانی و اولین جوامع یکجا نشین تشکیل شد. در این زمان بود که بشر برای اولین بار در راستای رفاه و نیازهای خود، دست به تغییرات گسترده در محیط پیرامونی زد. به طور مثال در جهت توسعه کشاورزی ابتدا به سراغ زمین‌های حاصلخیز پیرامون رودهای بزرگ رفته و بعد با رشد جمعیت و برای ایجاد فضای زندگی بیشتر، اولین جنگل‌زدایی‌ها صورت پذیرفت.
بهره‌برداری انسان از عوامل طبیعی مختلف تا پایان قرون وسطی تقریبا در تعادلی مناسب با توان طبیعت برای بازسازی مجدد آنان بود. اما از قرن‌های 14 تا 17 به بهانه دستیابی به توسعه بخشی از جامعه انسانی، راه استعمار و جنایت در حق محیط‌زیست را پیش گرفت و در عصر صنعتی با ارجحیت بخشیدن به جایگاه انسانی نسبت به تمامی عالم، به هر منبع طبیعی دست درازی کرد. مواردی که گرچه در کوتاه مدت تامین کننده نیازهای جوامع و عامل پیشبرد توسعه برخی از نواحی جهان شد، اما سیاست های بعضا اشتباه اتخاذ شده برای پاسخ به معمای توسعه، جهان را با چالش هایی نظیر توسعه نامتوازن، گرسنگی، اختلافات قومی ، گرسنگی و …. رو‌به‌رو ساخت.
اهداف توسعه پایدار، مسیری برای حل معضلات امروزی
در مطالب پیشین اشاره نمودیم که برای غلبه بر چالش‌های توسعه جهانی، اسناد مختلفی چون برنامه‌توسعه هزاره و پس از آن اهداف 17گانه توسعه پایدار تدوین گردیدند. با مرور اهداف چندگانه این اسناد در می‌یابیم که هر دو برنامه بر یک موضوع تاکید فراوان دارند و آن نگاه برابر و فارق از خود برتر بینی انسانی می‌باشد. لازمه تحقق این برنامه، در نظر گرفتن تمامی ساکنین زمین به عنوان یک موجودیت واحد و دارای حق برابر است. اما ضرورت وجود چنین سندی در کجاست؟ و این سند دقیقا برای پاسخ‌گویی به کدام یک از دغدغه‌های توسعه برنامه‌ریزی شده است؟
• جلوگیری از تغییرات اقلیمی مخرب:
در سال‌های اخیر، شاید کمتر کسی وجود داشته باشد که متوجه گرمایش و تغییرات آب و هوایی نشده باشد. تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالش‌های جهانی است که تأثیرات جدی بر همه جوانب زندگی دارد. اهداف توسعه پایدار سازمان ملل، به تدابیری برای کاهش اثرات منفی این تغییرات اقلیمی، حفظ تنوع زیستی، و افزایش انعطاف‌پذیری جوامع در برابر تغییرات آب و هوا می‌پردازند.
• کاهش فقر و تفاوت‌های اقتصادی:
هنوز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با فقر مواجه هستند. آرمان های توسعه پایدار به کاهش فقر، ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش تفاوت‌های اقتصادی و اجتماعی تأکید دارند تا توسعه پایداری را برای همه جوامع فراهم کنند.
• افزایش امکانات بهداشتی و ارتقا سلامت جهانی :
در بسیاری از نقاط جهان، دسترسی به امکانات بهداشتی و درمانی محدود است. اهداف توسعه پایدار سازمان ملل به ایجاد سیستم بهداشتی موثر و دسترسی به درمان‌های اساسی برای همه افراد جهان تأکید دارد. این برنامه علاوه بر تاکید بر کنترل عوامل بیماری‌زا مانند آلودگی‌های صنعتی و همچنین عوامل غیر مستقیم تاثیرگذار بر سلامت عمومی مانند فقر و تغییرات زیست محیطی، در راستای گسترش آگاهی و ارتقای سطح سلامت عمومی از طریق توانمندسازی اقشار گوناگون، توصیه‌ها و اهدافی را تدوین نموده است.
• تضمین امنیت غذایی:
با افزایش جمعیت جهان، تضمین امنیت غذایی برای همه افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. اهداف توسعه پایدار به ارتقاء کشاورزی پایدار، کاهش آشفتگی‌های غذایی و افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی می‌پردازند. برنامه توسعه پایدار سازمان ملل متحد صرفا به برنامه های تولیدی برای تامین غذا نپرداخته و در آرمان های گوناگون خود بر لزوم فرهنگ صحیح مصرف تاکید نموده است.
• مدیریت پایدار منابع طبیعی:
استفاده ناپایدار از منابع طبیعی، از جمله آب، خاک و انرژی، تاثیرات بسیاری بر محیط زیست دارد. اهداف توسعه پایدار سازمان ملل به مدیریت پایدار منابع طبیعی، کاهش آلودگی، و حفظ تنوع زیستی تأکید دارند.
• تبیین ترکیب جامعه و جمعیت:
تغییرات در ترکیب جمعیت جهان، از جمله افزایش جمعیت و پیر شدن جمعیت، نیاز به تدابیر جدی برای مواجهه با چالش‌های مرتبط با آن دارد. اهداف توسعه پایدار سازمان ملل به کاهش نرخ مرگ و میر نوزادان و مادران، توسعه بهزیستی جمعیت پیر، و ایجاد شرایط بهتر برای زندگی جوانان می‌پردازند.
• ترویج صلح و عدالت:
جنگ، تضادهای مسلحانه، و ناتوانی در حل منازعات از جمله چالش‌های جهانی هستند. اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (SDGs) به ارتقاء صلح، حل منازعات به شکل صلح‌آمیز، و ایجاد جو امنیتی جهانی تأکید دارند.
• ترویج برابری جنسیتی و نژادی:
برنامه توسعه پایدار تأکید ویژه ای بر برابری نژادی، مذهبی و جنسیتی در سطح جهان دارد. در زمینه برابری نژادی، این برنامه بر ترویج تدابیری متنوع تاکید دارد که به کاهش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی بین افراد و گروه‌ها می‌پردازد. همچنین به حفظ حقوق افراد مختلف بدون تبعیض نژادی و مذهبی اشاره می‌نماید. در حوزه برابری جنسیتی، این برنامه بر ایجاد فرصت‌ها و حقوق برابر برای زنان و مردان، کاهش تفاوت‌های جنسیتی در آموزش و حوزه کاری، و مقابله با خشونت علیه زنان تمرکز دارد. این تدابیر همگی با هم، به جهت ایجاد جوامع پایدار، عادلانه و بدون تبعیض ترویج می‌شوند.
دیدگاه توسعه پایدار فارغ از تفاوت های فرهنگی و اجتماعی به جهان به عنوان موجودیتی واحد نگاه می‌کند. مسئله ای که به ما یادآور می‌شود، برای ادامه زیست پذیری زمین و برای نشان دادن روی خوش زندگی به همه اهالی آن می‌بایست فارغ از رنگ پوستمان، عقاید مذهبی، جنسیت و حتی گونه زیستیمان با مهربانی و دغدغه‌مندی زندگی کنیم. با بهره‌مندی از همین دیدگاه است که ما در رویداد تولید مسئولانه به ابعاد مختلف موضوع توسعه پایدار و نقش بنگاه‌های اقتصادی در تحقق اهداف آن می‌پردازیم.
